سونامی یا هیولای دریاها

درروز ۲۶ دسامبر ۲۰۰۴ میلادی شدیدترین زمین لرزه در۴۰سال اخیردراقیانوس هند اتفاق افتاد. آب باانرژیی كه برابربا۳۲ بمب هیروشیمایی بود جابه جا شد و خیزآب های سونامی را به وجود آورد. امواج سهمناكی به سوی ساحل سرزمین های سوماترا، تایلند، سریلانكا، هند، بنگلادش ، سومالی وكنیا یورش برد. تعداد كسانی كه جان خودرادراین حادثه ازدست داده اند تااین تاریخ  ۱۷۰۰۰۰نفرتخمین زده شده است.

سونامی به زبان ژاپنی به معنی خیزاب بندر است (سو= بندر، نامی= موج) وآن خیزاب بزرگی است كه درنتیجه ی زلزله دركف دریاها واقیاتوس ها یا وقوع انفجارهای آتش فشانی درونی آن ها ویا دراثرافتادن سنگ های آسمانی دراقیانوس ها بوجود می آید و باعث  بهم خوردن سهمناك وضعیت آب دریا ویا اقیانوس  می شود. درنتیجه ی این زلزله های دریایی خیزاب های عظیمی ایجاد می شود كه گاه بلندی آن ها به ۲۰ تا۳۰ متر
می رسد و باسرعتی برابربا چندین صد كیلومتر درساعت به ساحل سرزمین ها ویا جزایرمی رسد وانسان ها وساختمان هارا تاچندین كیلومتردرساحل به زیرآب می برد. گویا توفان نوح نیزازهمین نوع خیزاب ها یا سونامی بزرگی بوده كه دردوران باستان دركرانه های خلیج فارس اتفاق افتاده است : ” گروهی اززمین شناسان . . . عقیده دارند كه دركرانه های خلیج فارس زلزله شدیدی روی داد. زلزله توفان های بزرگ دردریا پدید آورد واین توفان ها دیواره های آب به بلندی ۲۰ تا ۳۰ متردرست كرد وجلگه ی فرات را همین خیزاب های سهمگین ویران كرد وسراسرآن را فراگرفت وهمه آبادی های اطراف را به كام خود كشید وخاطره ی این زلزله ی بزرگ همراه با توفان سهمناك به صورت سرگذشت . . . توفان نوح تا روزگارما باقی مانده است. . . “
*

زلزله های دریایی تاكنون جان هزاران هزارتن رابه كام مرگ كشیده است. برای نمونه می توان گفت كه درسال های ۱۷۹۷، ۱۸۳۳، ۱۸۶۱و ۱۸۸۳میلادی درنتیجه ی موج های غول آسا درسواحل سوماتراهزاران نفر جان خودراازدست دادند. درطی ۲۵۰ سال گذشته  تعداد پانزده سونامی به ژاپن یورش برده است. درسال ۱۷۰۷ میلادی درنتیجه ی یك زمین لرزه امواج سهمناكی هزاران كشتی را در خلیج اوزاكا
(
Osakabukten) غرق كرد. درسال ۱۸۹۶ میلادی امواجی به بلند ی سی متر جان ۲۷۰۰۰نفررا گرفت وتعداد بیشماری خانه را خراب كرد.

دستگاه های الكترونیكی هشداردهنده می تواند امواج غول آسای سونامی را خبرداده وجان انسان ها را نجات دهد. در۹ مارس ۱۹۵۸میلادی تلگرامی از رصد خانه ای دراطراف اقیانوس آرام ازوقوع زمین لرزه شد یدی در نزدیكی Aleuterna  بین آلاسكا وكامچاتكا خبرداد. چهارساعت بعداززمین لرزه ، سونامی پدیدآمده ، باامواجی به بلندی ۱۵ مترازدریا به ساحل رسید. هیچ كس دراین حادثه ازبین نرفت وصدمات مالی كمی وارد آمد.

درسال ۱۹۶۰ میلادی درچند نوبت سونامی هایی پدید آمد كه صدمات جانی فراوانی وارد كرد واین درنتیجه ی بی توجهی ساكنان آن مناطق به اعلام خطر دستگاهای هشداردهنده  بود.

 

   * حسين ملكي، اطلاعات عمومي، تهران ۱۳۶۷، صفحه ۴۹۰.